"Αλλιως τα είχαμε σχεδιάσει"...στιγμιότυπα από την εξέλιξη της μεταπολεμικής Ελλάδας!

του Κώστα Μανίκα*

Το κείμενο που ακολουθεί είναι η ομιλία του Κώστα Μανίκα στην παρουσίαση του βιβλίου του Κ.Τριανταφυλλάκη στο New York College, την Πέμπτη 21 Μαρτίου

"Θα ξεκινήσω με την πιο κλασική κοινοτυπία που σε αυτή την περίπτωση όμως περιγράφει πλήρως την αλήθεια. Το πόσο συγκινημένος δηλαδή αισθάνομαι που βρίσκομαι σε αυτό το χώρο. Το πόσο ιδιαίτερη τιμή προκύπτει από το λόγο που μας έφερε σήμερα εδώ. Συγκίνηση γιατί επανέρχομαι σε γνώριμα μέρη γεμάτα με γλυκές φοιτητικές μνήμες, αλλά και τιμή επειδή αυτή η αφορμή δίνεται με την παρουσίαση του βιβλίου ενός τότε καθηγητή και τώρα καλού μου φίλου, του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλάκη.

      

Ο μύθος λοιπόν που αναπλάθει την πραγματικότητα κι ο ρεαλισμός που διαμορφώνει τη μυθοπλασία. Όνειρα που μας στοιχειώνουν κι ένα «στοιχειωμένο» παρελθόν που μας κατατρέχει επιβάλλοντας τις εμμονές του. Φιλόδοξοι νεανικοί σχεδιασμοί ως κίνητρο υπέρβασης του συνηθισμένου, σε διαρκή σύγκρουση άλλοτε με ατυχείς συγκυρίες της καθημερινότητας (ακόμη και τις φαινομενικά πιο απίθανες), άλλοτε με ένα ανασφαλές πολιτικο-οικονομικό πλαίσιο ματαιοδοξίας και διαπλοκής, άλλοτε με την επιβολή της επίπλαστης κοινωνικής ευδαιμονίας.

Όλα μέρος μιας πλοκής, που μέσα από μια συναρπαστική παράλληλη εξιστόρηση, παραθέτει στιγμιότυπα από την εξέλιξη της μεταπολεμικής Ελλάδας. Περνώντας από την πρωτογενή ουσία στον πρόσκαιρο εντυπωσιασμό, από την κατάκτηση του κόπου στην ευκολία της χρηματοπιστωτικής φούσκας. Μια πορεία αξιακής συνέπειας βρίσκεται αντιμέτωπη με τεθλασμένες διαδρομές χαμαιλεόντων, ασπόνδυλων και συμβιβασμένων. Σε έναν κόσμο που αλλάζει ταχύτατα, οι βασικές παραδοσιακές αρχές, της εντιμότητας, της αξιοπρέπειας, της αξιοπιστίας αρχίζουν να μοιάζουν με αφελές παραμύθι.

Το «Αλλιώς τα είχαμε σχεδιάσει...» του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλάκη δεν αποτελεί μια ακόμα μυθιστορηματική αναφορά σε μια εποχή αντιφάσεων, εκπλήξεων και απογύμνωσης προτύπων. Είναι πρωτίστως η καταγραφή των προσωπικών αδιεξόδων και των φιλόδοξων σχεδίων επί χάρτου, που προσκρούουν στα ίδια τα γεγονότα. Είναι όμως ταυτόχρονα και μια πραγματιστική αισιόδοξη ματιά ανάλογη ενός «καταραμένου» ήρωα του Κάφκα ή του Ντοστογιέσφκι. Κι όλα αυτά μέσα στις μυρωδιές ενός καρμικού έρωτα.

Ένα μυθιστόρημα γεμάτο με χαρακτήρες που μπορείς να ταυτιστείς, να λατρέψεις ή να μισήσεις. Φιγούρες στις οποίες αναγνωρίζουμε κομμάτια του εαυτού μας. Συνηθισμένα άτομα με ασυνήθιστες συμπεριφορές. Προσωπικότητες βγαλμένες από πρωτοσέλιδα εφημερίδων και τίτλους ειδήσεων. Μια πολιτική, οικονομική και κοινωνική βεντάλια που οδηγείται στη φθορά και τη σήψη, αρνούμενη να παραδεχτεί τα λάθη της, αναζητεί εξιλαστήρια θύματα και Ιφιγένειες για να καλύψει τα ανομήματα της.

Ποιο είναι όμως το επιμύθιο αυτής της διαδρομής; Το καλό που μόνο παροδικά συνθλίβεται από το κακό για να αναγεννηθεί από τις στάχτες του; Η δύναμη της μοίρας να καθορίζει τις εξελίξεις πέρα και πάνω από κάθε προγραμματισμό; Ο έρωτας ως μόνιμος καταλύτης δημιουργίας και λίπασμα αισιοδοξίας; Όλα αυτά μαζί, με τη σειρά και την προτεραιότητα που δίνει η συνείδηση του κάθε αναγνώστη.

Σε αυτό το περιβάλλον όμως που τους περισσότερους από εμάς μας ενώνει μια νοητή ακαδημαϊκή γραμμή, ο μύθος που εκτυλίσσεται στο «Αλλιώς τα είχαμε σχεδιάσει» αποκτά μια επιπρόσθετη σημασία. Γίνεται φάρος ανάδειξης της επιμονής, της πίστης, της μαχητικότητας που πρέπει να διακρίνουν πρωτίστως τους νέους ανθρώπους. Ιδιαίτερα σε εποχές η κατήφεια και η απογοήτευση είναι εύκολο να σε παρασύρουν στο να παραδοθείς στα γεγονότα.

Όπως ο Ορέστης (ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου) που κατορθώνει να σταθεί στα πόδια του, μετά την ανεπανάληπτη ατυχία των πανελλαδικών εξετάσεων και την πρόσκαιρη κατάρρευση του. Επανέρχεται δυναμικά στο κυνήγι των ονείρων του μέσα από νέους προορισμούς και πρωτόγνωρες εμπειρίες. Η ακαδημαϊκή και επαγγελματική καταξίωση δεν του έρχονται παρά με επίμονη και επίπονη προσπάθεια.

Γιατί στο τέλος της διαδρομής δεν μετρούν τα σχέδια αλλά οι πράξεις, δεν μας καθορίζουν οι προσδοκίες αλλά τα αποτελέσματα.

*Ο Κώστας Μανίκας είναι Οικονομολόγος  (ΜΒΑ) -Ψυχολόγος (BSc) και είναι ιδιοκτήτης της εταιρείας συμβούλων PRIME ESTATE