Το βιβλίο είναι μια μυθιστορηματική αφήγηση πάνω στη σύγχρονη πραγματικότητα. Ο Ορέστης και η Μαριάννα, ξεκινάνε το ταξίδι της ζωής με όνειρα πολλά και μεγάλα σχέδια, από ένα μικρό χωριό στον Έβρο τη δεκαετία του 1960. Το ταξίδι περνά από την Αθήνα, συνεχίζει στη Νέα Υόρκη, επιστρέφει στην Αθήνα και καταλήγει πάλι στον Έβρο. Το βιβλίο δεν μένει στις ατομικές διαδρομές και στα αδιέξοδα των ηρώων του. Αντιθέτως τα χρησιμοποιεί για να αποτυπώσει μια ευρύτερη κοινωνική πραγματικότητα. Περιγράφει μικρές και μεγάλες ιστορίες οικονομικής και πολιτικής διαπλοκής στην Ελλάδα και στον κόσμο. Οικονομικά, επιχειρηματικά, εκδοτικά, δικαστικά συμφέροντα, συγκρούονται συνθλίβοντας ζωές και καταδικάζοντας υπάρξεις. Ανάμεσα στα μεγάλα γεγονότα ξεχωρίζει το σκάνδαλο του Χρηματιστηρίου, η φούσκα της μεγάλης ευφορίας του ευρώ, η κατάρρευση της Lehman Brothers και η έλευση της πρώτης κρίσης. Οι ήρωες κινούνται αναζητώντας μέσα από το προσωπικό τους δράμα μια διαδρομή πέρα από τα όρια της νίκης ή της ήττας. Μια διαδρομή, ανάμεσα στην τύχη και την ανάγκη, η οποία τους οδηγεί μακριά από τα παλιά όνειρα και τα αρχικά σχέδια… Στο τέλος, αντιλαμβάνονται πως η ζωή δεν εξελίσσεται, όπως τη σχεδιάζεις…

Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

"Αλλιώς τα είχαμε σχεδιάσει": Ενας αγώνας νοηματοδότησης της ζωής

της Άννα Δεληγιάννη-Τσιουλπά*
Μύθος και πραγματικότητα σε μια αφήγηση που σε συνεπαίρνει, γιατί είναι διαφορετική ,μοντέρνα, που σε οδηγεί σε πολυποίκιλες ατραπούς από τη μια άκρη της Ελλάδας στην άλλη ,από ήπειρο σε ήπειρο ,από χώρα σε χώρα !
Μια συγγραφή με επιρροές ,πλην όμως μοντέρνα, έξω από τα παραδοσιακά ρεύματα ,από έναν πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα που φαίνεται να έχει βιώσει τα περισσότερα από αυτά που γράφει ,πειραματιζόμενος σε μια μοντέρνα λογοτεχνική γλώσσα. 
Μύθος και πραγματικότητα; Όχι .Πραγματικότητα κυρίως, στην οποία περιπλέκεται ο μύθος, πραγματικότητα που αγγίζει τον αναγνώστη, αυτόν που κυνήγησε το Αμερικάνικο Όνειρο και ζει στην Ελλάδα όχι του αρχαίου κάλλους αλλά της μίζας και της διαφθοράς!
Ως αναγνώστης πρωτίστως αλλά και ως βιβλιοκριτικός ,σπεύδω να καταθέσω ομολογία συγκίνησης για τον άνθρωπο Κ.Τ. που μου έδωσε με τούτο το βιβλίο το χρόνο να σκεφτώ ,να σταθώ και να σκεφτώ, σαν το βαρύφορτο μουλάρι που στέκεται στο κακοτράχαλο μονοπάτι να επιλέξει την πιο ασφαλή διάβαση! Πραγματικά, καθώς η αφήγηση δεν είναι ευθύγραμμη ο αναγνώστης βάζει σ’ έναν φάκελο μια ιστορία, τον εναποθέτει κάπου για να τον ξανανοίξει τη στιγμή ,που θα’βρει μπροστά του τον ήρωα να επανέρχεται-όχι τυχαία σε τόπους και πρόσωπα για να φωτίσει τα σκοτάδια του ή τα αξεδιάλυτα όνειρά του!

Αναλυτική η σκέψη του συγγραφέα , οδηγεί τον αναγνώστη του στις άδολες ανθρώπινες σχέσεις ,στην προσπάθεια που κάνει ο άνθρωπος να μορφωθεί και να μορφώσει, σε οικείες και ανοίκειες κοινωνικές επαφές, που οι πρώτες, ανασκαλεύουν τη μνήμη και οι δεύτερες μάς μαθαίνουν πως η ζωή δεν εξελίσσεται ρόδινη, αφού η δύσκολη πορεία συνοδεύεται σχεδόν πάντα από το συμφέρον ,την υστεροβουλία ως απόρροια –της ματαιοδοξίας μας!
Το κουβάρι της μακράς ιστορίας που τυλίγεται από τον Έβρο ως την Αθήνα, ως την Αμερική, ως μίτος θα φέρει τους ήρωες στη βασική αφετηρία και ο αναγνώστης θα συμφωνήσει με το συγγραφέα, με τον αφηγητή ότι ναι, αλλιώς τα είχαμε σχεδιάσει!
Αγωνία, φόβος ,διαπιστώσεις, συγκρούσεις και μικρές χαρούμενες ανάπαυλες μέσα στον πόνο και τον κάματο!
Η ζωτική αναγκαιότητα , που σε κάνει να προχωρήσεις προς το «κλεινόν άστυ» και τα σωρευμένα εμπόδια θα σε κάνουν πιο δυνατό κι όσο προχωράς θα μαθαίνεις. Θα μαθαίνεις με οδηγό στη σκέψη σου, τα μότο που σωστά τοποθετεί ο Κ.Τ στην αρχή των κεφαλαίων του.
Κι όμως ο Ορέστης ,η Μαριάννα, θα μας διδάξουν ότι ο κόσμος, επί το πολύ, είναι σοβαροφανής και κινδυνεύουμε να πέσουμε θύματα των πονηρών και επιδέξιων, της εκμετάλλευσης και της διαφθοράς!
Για το συγγραφέα Κ.Τ που χρησιμοποίησε στο έπακρο τις προσωπικές εμπειρίες και τα βιώματά του, τις μαρτυρίες άλλων, τις ρίζες του, φαίνεται να ισχύει το, η ζωή έχει αξία και μέσα απ’ τα δύσκολα ,καθώς οι δυσκολίες -περισσότερες στην πορεία του -αναδεικνύουν τον άνθρωπο που αντιλαμβάνεται το κακό αλλά έχει έναν αξιοθαύμαστο τρόπο να το φέρνει έστω και με τον καιρό στο καλό!
Ιδιότυπη η χειραφέτηση του Βασίλη, του ήρωα, που δεν είναι χειραφέτηση ,παρά μια τάση απελευθέρωσης από το κοινό μυστικό της υιοθεσίας ,με κρυμμένο μίσος και εγωτισμό, του ανθρώπου που καταδεικνύει ,ότι τελικά το υποσυνείδητο και όσα θάβουμε μέσα μας ,δεν είναι μια απλή διεργασία αλλά ένα «πνίξιμο» του κακού, που ακολουθεί το ριζικό μας.
Κι όμως οι ήρωες στο μυθιστόρημα θα επιβιώσουν με τους δικούς τους όρους ,μέσα από το κυνήγι των εμπειριών, σε μια καθημερινότητα με πολλά παράδοξα,!
Επηρεασμένος ο συγγραφέας από το αμερικάνικο όνειρο ίσως και τη Μπητ Λογοτεχνία, μας δίνει ένα έργο που δεν υπακούει καθαρά στο λογικό και το προβλέψιμο και οτιδήποτε είναι δυνατόν να συμβεί στη στιγμή μέσα από
μια προσπάθεια , να αποδώσει παραστατικά την κάθε κοινωνική πραγματικότητα. Οι ήρωες δεν είναι ούτε τραγικοί, ούτε κωμικοί.
Αναρωτιέται ο αναγνώστης ,ποια τάχα θα ήταν η ζωή του Ορέστη π.χ. αν δεν γνώριζε τυχαία ή ηθελημένα τον Χ,Ψ, αν δεν γνώριζε αυτόν που επωφελείται ίσως από τον άλλον ή από την απρονοησία του άλλου;
Ο Ορέστης αλλά και η Μαριάννα αντέχουν στην περιπέτεια ,σε κάτι που είναι ανάγκη ή τους το επιβάλλει η ανάγκη και αυτή η σωρευμένη αντοχή γίνεται ηθική και μεταφέρεται με έναν παράδοξο τρόπο στον αναγνώστη.
Το Αλλιώς τα είχαμε σχεδιάσει …ως τίτλος μας προκαταβάλλει αρνητικά ίσως γιατί επιθυμούμε το ευχάριστο τέλος κι όχι την κατάθεση εξ’ αρχής μιας απαισιόδοξης εκδοχής ,αφού πάντα για τον εαυτό μας σχεδιάζουμε το καλό. Όμως η ευρηματικότητα του Κ.Τ. αφήνει να φανεί εκτός από το παραπάνω και το γεγονός ότι κάποιοι μάς επιβουλεύονται ,σχεδιάζουν σε βάρος μας, και στο τέλος προδίδονται τα υποχθόνια σχέδια τους.
Ένα έργο πολυπρόσωπο, πολυεπίπεδο, ενδιαφέρον, ερωτικό, οικονομικό, πολιτικό, πολιτισμικό, πολιτιστικό, ταξιδιωτικό και πρωτότυπο, μια εν μέρει πραγματεία, που με την αμεσότητα της γλώσσας υπηρετεί έναν ρεαλισμό ως μια απόπειρα καταγραφής του αληθινού ρυθμού της ζωής !

Άννα Δεληγιάννη-Τσιουλπά-Φιλόλογος

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.